Hoe vertel je het verhaal van een vriendschap die ruw is onderbroken door de dood?

Wat vriendschap kan dragen

Jaap groeit op in Swifterbant en zit op CBS De Branding; daarna volgt de Chr. MAVO ’t Lichtschip in Dronten. Hij is niet van het grote woord, wel onvoorwaardelijk trouw en recht door zee. Zijn lijfspreuk: “Daar word je hard van!”. Na de MAVO gaat Jaap in Emmeloord naar school en zien vrienden elkaar even minder. Met rijbewijs en samensmeltende vriendengroepen is het snel weer intensief: stappen, snookeren, het DAF-museum. Legendarisch blijft de misverstand‑grap over de “stripbeurs” onderweg bij de Stichtse Brug. Jaap wordt wat hij als kind al wil: slager. Dan komen de knieklachten; reuma dwingt hem te stoppen met zijn vak. Hij bijt door en kiest een nieuw ambacht: het slijpen van brillenglazen.

De jaren schuiven. Plannen worden wegen. Zijn lijf sputtert soms tegen. Reuma die paden versmalt. Maar Jaaps humor en trouw blijven harder branden dan welke tegenslag ook. Op een vakantie in Griekenland ontmoet hij Gunilla. Die liefde trekt hem noordwaarts. Zweden wordt thuis: binnen een jaar spreekt hij de taal, hij vindt werk bij een opticien, bouwt met zijn vrouw een leven op in Stockholm, twee dochters die de kamer vullen met kleine verhalen. Hij stuurt foto’s die niets en alles laten zien: het landschap, een bord eten, een lichtstraal die door de kamer van zijn buitenhuis valt, de eerste sneeuw van het seizien in Stockholm.

Dan die andere zomer, 2017. Bij het zomerhuisje rooit hij struiken om een fietsschuur te plaatsen. Vermoedelijk is het daar dat de teek toeslaat. Teken heeft hij vaker gehad, haakje erin, tang erop, klaar. Maar dit is er één die blijft zonder dat iemand het merkt. In mei komen zijn ouders langs langs; halverwege juni stuurt hij nog een foto van het Midsommar feest waar hij en zijn gezin van genieten. Toch is er iets aan hem dat anders is. We kunnen het niet plaatsen. Misschien de reuma? Wie zal het zeggen…

…Eind juni barst het. Een hoofdpijn die uit het niets komt en alles in tweeën breekt. ’s Ochtends verliest hij plots zijn zicht; later komt het terug, dan zakt het opnieuw weg in de auto. Zijn vrouw zet aan de kant en belt 112. In het ziekenhuis klinkt eerst het woord hersenvliesontsteking. Hij appt nog zelf; stoer doen is ook een manier om bang te zijn. Maar zijn toestand glijdt sneller dan we kunnen bijhouden. Drie dagen later volgt er een paniektelefoontje uit Zweden: kom nu. Na drie dagen ziekenhuis is Jaap comateus geworden, volledig.

Vanaf dat moment leven we een half jaar tussen hoop en vrees. Artsen twijfelen: eerst meningitis, later hersen(stam)ontsteking. Het blijkt TBE (tekenencefalitis) te zijn. De grote, sterke man wordt klein in een veel te groot bed. We leren praten met de ogen, met handen op lakens. Routines worden rituelen. En dan, rond kerst, extra infecties door het beademen; het lichaam kan niet meer mee. De kansen zijn weg. 29 december 2017 sterft Jaap, in stilte die niet leeg is.

Tour De TBE

TBE, of tekenencefalitis, komt voor in grote delen van Europa (met name Centraal- en Oost-Europa, Scandinavië, Zuid-Engeland en delen van Rusland), en in specifieke gebieden in Centraal-Azië. In Nederland zijn besmette teken aangetroffen op onder andere de Sallandse Heuvelrug en Utrechtse Heuvelrug. Als je eenmaal TBE hebt, kun je er niets meer aan doen. Maar je kunt je wel tegen dit virus inenten.

We besluiten daarom te fietsen. Niet om weg te gaan, maar om dichterbij te komen. Vier vrienden, van Swifterbant naar Stockholm. De Tour de TBE. Zweet, kilometers, stiltes die iets zeggen. Om aandacht te vragen voor de tekenbeetziekte TBE. Men moet weten wat deze verschikkelijke ziekte kan aanrichten. Eindpunt van onze tour: de kapel op de heuvel in Ekerö. Daar waar we afscheid van Jaap namen en waar de lucht helderder lijkt dan elders. We noemen bij zijn graf zijn naam hardop. Onderweg merken we hoe veel mensen een “Jaap” hebben: iemand die je blik kantelt.

A Friend Of Mine

Vanuit die tocht groeit er meer. Een theatervoorstelling, JAAP!, waarin we het verhaal van Jaap en onze fietstocht vertelden. En wat TBE kan aanrichten. En nu, 8 jaar na Jaap’s overlijden en 3 jaar na onze Tour De TBE volgt er een muziekalbum. A Friend Of Mine. Met nummers uit onze theatervoorstelling. Muziek over het leven van Jaap! Omdat we aandacht willen blijven geven aan TBE. Je leest alles over in deze BLOGPOST.

Dit is geen verhaal over verdriet alleen. Het is een verhaal over houden van als werkwoord. Over er zijn, en blijven, en iets optillen dat te zwaar leek voor één paar handen. Het is waarom we fietsten. Speelden. Muziek gaan maken. Het is waarom we een campagne bouwen die groter is dan wij. Omdat muziek mensen bereikt waar folders dat niet doen, en omdat kennis levens kan buigen vóórdat ze breken.

“Binnen twee jaar moet iedereen in Nederland gehoord hebben van TBE.”

Dat is nu onze belofte.
Voor Jaap.
Voor iedereen met tekenencefalitis.
Voor wie van de natuur houdt.
Voor wie meeloopt, meefietst, meezingt.

Ons project A Friend Of Mine ondersteunen?

Doneer met de onderstaande QR-code of sponsor ons met een sponsorpakket